Jakie owoce jagodowe można jeść przy cukrzycy?/ for. unsplash

Nie będzie wcale wielką przesadą stwierdzenie, że owoce jagodowe mogą stanowić niemal idealną przekąskę dla pacjentów z cukrzycą, a także osób zagrożonych rozwojem cukrzycy – z insulinoopornością i tzw. stanem przedcukrzycowym.

Cukrzyca typu 2 - nazwana przez ekspertów epidemią XXI wieku - jest chorobą metaboliczną charakteryzującą się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, która rozwija się na wskutek upośledzonego działania lub wydzielania insuliny.

Zobacz: Czy cukrzycy mogą jeść wigilijny barszcz?

„Cukrzyca to zespół zaburzeń metabolicznych, które prowadzą do nieprawidłowej czynności wielu narządów i układów np. oczu, serca, nerek. Obecnie wiadomo, że jednym z czynników ryzyka cukrzycy jest nieodpowiednia dieta. Prawdopodobnie, wielu przypadkom tej choroby można by zapobiec lub spowolnić jej rozwój, wprowadzając odpowiednie nawyki żywieniowe” – czytamy na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ).

Medycy są zgodni co do tego, że najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju tej choroby jest nadmierna masa ciała (przede wszystkim otyłość) będąca skutkiem niewłaściwego sposobu żywienia i zbyt niskiej aktywności fizycznej. Dlatego cukrzyca typu 2 jest zaliczana do tzw. chorób cywilizacyjnych, których występowanie w naszych czasach - z uwagi na mocno konsumpcyjny i do tego siedzący tryb życia – bardzo szybko narasta.

Optymistyczne jest jednak to, że zarówno otyłości prostej (nie mającej związku z chorobami, przyjmowanymi lekami etc.), a także cukrzycy typu 2 w dużej mierze da się zapobiegać, a nawet kiedy już się rozwiną, to można z nimi skutecznie walczyć – w dużej mierze dzięki odpowiednim zmianom w żywieniu i stylu życia.

Przeczytaj: Idą mrozy. Jak w naturalny sposób rozgrzać organizm?

Jakie owoce jagodowe jeść przy cukrzycy?

Warto wiedzieć, że pomocne w tym mogą być m.in. owoce jagodowe. Jak to możliwe?

Owoce jagodowe dostarczają wielu cennych składników bioaktywnych, a jednocześnie zawierają znacznie mniej cukrów niż inne owoce. Składniki owoców jagodowych, takie jak np. antocyjany czy katechiny, mają udowodnione działanie przeciwcukrzycowe, jako że obniżają poziom cukru we krwi - informuje prof. n. farm. Iwona Wawer, wieloletni pracownik Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, kierownik Zakładu Zielarstwa w Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie.

Owoce jagodowe mogą pomóc w regulacji glikemii oraz poprawiać wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Liczne badania przeprowadzone na grupach ochotników wskazują, że owoce te mogą zmniejszać stężenie glukozy we krwi i jednocześnie zwiększać wrażliwość komórek na działanie insuliny. Co ważne, to korzystne działanie dotyczy osób zdrowych jak i tych z insulinoopornością - podkreśla dr Justyna Bylinowska w artykule na temat walorów odżywczych i zdrowotnych owoców jagodowych, opublikowanym w portalu dietetycy.org.pl.

Nic dziwnego zatem, że owoce jagodowe są wymieniane na liście produktów zalecanych w żywieniu osób z cukrzycą m.in. przez ekspertów Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

Przeczytaj: Jakie przetwory owocowe można jeść przy cukrzycy?

„Owoce jedz rzadziej niż warzywa, ze względu na naturalną zawartość w nich cukrów prostych (m.in. fruktozy). Wybieraj te, które mają niższy Indeks Glikemiczny, np. owoce jagodowe, ale z nich nie rezygnuj" – czytamy w zalecaniach dietetycznych NCEŻ dla osób z cukrzycą typu 2.

Przypomnijmy, że owoce jagodowe to jednak nie tylko borówki. Do tej grupy należą także m.in.: maliny, jeżyny, czarne i czerwone porzeczki, jagody kamczackie, agrest, truskawki, aronia czy minikiwi.

Warto od razu dodać, że choć owoce jagodowe są zalecane w diecie „cukrzycowej” (i faworyzowane wśród innych grup owoców), to jednak z ich konsumpcją nie należy przesadzać, co zresztą w tym przypadku dotyczy także innych owoców. Eksperci wskazują, że osobom z cukrzycą generalnie zaleca się mniejsze spożycie owoców niż w przypadku zdrowej, ogólnej populacji – a konkretnie w sumie nie więcej niż 200-300 g dziennie (z racji tego, że wszystkie owoce zawierają cukry proste, które szybko podwyższają stężenie glukozy we krwi). Dlatego fachowcy podpowiadają, że diabetycy powinni rozłożyć jedzenie owoców na kilka mniejszych porcji zjadanych w ciągu całego dnia, a do tego najlepiej konsumować je w połączeniu z innymi produktami spożywczymi. Jakimi?

Owoce jagodowe najlepiej jeść z jogurtem lub orzechami, np. w ramach przekąski między posiłkami lub zdrowego deseru. Połączenie ich z białkiem i tłuszczem spowalnia bowiem wchłanianie węglowodanów prostych, przez co w praktyce obniża się indeks glikemiczny owocowego posiłku (mniejszy i wolniejszy jest wywołany nim wzrost poziomu glukozy we krwi) - mówi Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczny, ekspert Core Team.

Od insulinooporności do cukrzycy: co warto wiedzieć

Przypomnijmy, że związana z cukrzycą insulinooporność to zaburzenie metaboliczne, polegające na istotnym zmniejszeniu wrażliwości komórek na insulinę. Niestety łatwo je przegapić na wczesnym etapie rozwoju, gdyż przez długi czas może nie dawać specyficznych, spektakularnych objawów.

Uwaga! Do jej wykrycia może nie wystarczyć standardowe badanie poziomu cukru we krwi!
- Nierzadko w badaniach laboratoryjnych obserwuje się prawidłową lub nieznacznie podwyższoną glikemię na czczo, podczas gdy równolegle trzustka wydziela bardzo dużo insuliny (jeśli tkanki są na nią oporne), przez co z upływem lat narząd ten się wyczerpuje i wtedy diagnozujemy u kogoś cukrzycę typu 2. Warto więc być czujnym i dmuchać na zimne, a gdy już lekarz stwierdzi u nas insulinooporność, to należy to potraktować jako swego rodzaju ostrzeżenie by wziąć się za siebie - mówi Monika Stromkie-Złomaniec, dietetyk kliniczny, Z kaloriami na pieńku.

Specjalistka podpowiada, że w celu wykrycia insulinooporności czy stanu przedcukrzycowego oprócz badania stężenia glukozy we krwi na czczo trzeba równocześnie wykonywać oznaczenie poziomu insuliny we krwi. Dopiero wtedy można uzyskać pełen obraz sytuacji. Z pewnością warto się badać pod tym kątem, gdy jest się w grupie ryzyka, bo zwykle insulinooporność o około 10 lat wyprzedza rozwój cukrzycy typu 2.

Warto dodać, że poza złą dietą, brakiem ruchu i nadmierną masą ciała, do czynników ryzyka rozwoju insulinooporności i cukrzycy typu 2 należą również predyspozycje genetyczne (o czym świadczy występowanie tej choroby w rodzinie – u rodziców lub rodzeństwa), a także m.in. przyjmowanie niektórych leków.

- Choć jednocześnie warto pamiętać, że aby „uruchomić” te geny najpierw muszą silnie zadziałać na organizm czynniki środowiskowe, czyli głównie nieprawidłowy styl życia prowadzący do otyłości – dodaje Monika Stromkie-Złomaniec.