Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji kontroluje swoich beneficjentów w celu weryfikacji danych zadeklarowanych przez producentów rolnych. / fot. shutterstock

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji kontroluje swoich beneficjentów w celu weryfikacji danych zadeklarowanych przez producentów rolnych. Jak przebiegają kontrole? Za co można stracić dopłaty bezpośrednie? Wysłaliśmy zapytanie do Biura Prasowego ARiMR.

Kontrole ARiMR - Co sprawdza ARiMR? 

ARiMR prowadzi kontrole u beneficjentów PROW. Na jakiej podstawie prawnej są one prowadzone, jaki jest ich cel?

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa prowadzi kontrole beneficjentów dopłat bezpośrednich, w tym sadowników, na podstawie art. 36 ust 1 ustawy z 15 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (DZ.U. z 2022 r. poz. 1775, z późn. zm.). Ich celem jest ustalenie, czy zadeklarowane we wnioskach powierzchnie upraw czy ich rodzaje są zgodne ze stanem faktycznym.

Jak wyglądają kontrole? Jakie dokumenty powinien posiadać sadownik?

 Jakie uprawnienia mają kontrolerzy ARiMR - czy rolnik ma prawo np. nie wpuścić kontrolerów na teren gospodarstwa lub odmówić im dostępu do dokumentów?

Uprawnienia osób wykonujących czynności kontrolne po stronie ARiMR wynikają z obowiązujących przepisów. Zgodnie z nimi kontrolerzy mają prawo do m.in. wstępu na grunty i do obiektów związanych z działalnością, której dotyczy pomoc; żądania pisemnych lub ustnych informacji związanych z przedmiotem kontroli; wglądu do dokumentów związanych z przedmiotem kontroli, sporządzania z nich odpisów, wyciągów lub kserokopii oraz zabezpieczenia tych dokumentów; sporządzenia dokumentacji fotograficznej z przeprowadzonej kontroli; pobrania próbek do badań. Brak zgody rolnika na wstęp na teren gospodarstwa osób kontrolujących lub odmowa udostępnienia dokumentów związanych z przedmiotem kontroli (z wyjątkiem przypadków siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności) można uznać za uniemożliwienie przeprowadzenia kontroli, co może skutkować odmową płatności. Informacje dotyczące praw i obowiązków rolników w procesie kontroli i o ich zakresach w przypadku poszczególnych działań ARiMR są dostępne pod adresem: https://www.gov.pl/web/arimr/kontrole-beneficjentow2

Kontrole ARiMR są rutynową czynnością. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji kontroluje swoich beneficjentów w celu weryfikacji danych zadeklarowanych przez producentów rolnych. / fot. shutterstock

Dopłaty bezpośrednie – lista uchybień. Za co można stracić dopłaty bezpośrednie?

Rolnicy korzystają ze wsparcia PROW poprzez dopłaty bezpośrednie - za co mogą je utracić? Jakie błędy bądź uchybienia najczęściej popełniają beneficjenci dopłat?

Wśród przyczyn nałożenia sankcji wymienić należy: zawyżenie deklaracji, nieterminowe złożenie wniosku, niespełnienie wymogów przyznania wsparcia, opóźnienie w złożeniu zmiany do wniosku, niezadeklarowanie wszystkich gruntów rolnych, stworzenie przez producenta rolnego kwalifikujących go do uzyskania płatności sztucznych warunków (np. niemający odzwierciedlenia w rzeczywistości podział gospodarstwa na kilka mniejszych) czy uniemożliwienie przeprowadzenia kontroli. Wśród najczęściej powtarzających się błędów wymienić należy: złożenie wniosku, zmiany lub załączników do niego po terminie; niezłożenie wymaganych załączników do wniosku; niespójność danych zawartych we wniosku i załącznikach; zadeklarowanie powierzchni działki rolnej większej niż maksymalny kwalifikowany obszar wyznaczony dla danej działki ewidencyjnej; niewykazanie we wniosku wszystkich posiadanych gruntów rolnych; zadeklarowanie jednej działki przez kilku rolników.

Zmniejszenie dopłat bezpośrednich a odebranie dopłat bezpośrednich

Jakie są konsekwencje negatywnego wyniku kontroli dokonanej przez ARiMR? Czy biorca dopłat musi je zwrócić, czy jedynie podlegają one zmniejszeniu?

Jeśli chodzi o dopłaty bezpośrednie i płatności obszarowe, ewentualne kary, niezależnie od rodzaju działalności prowadzonej przez beneficjenta, polegają na pomniejszeniu płatności od 1 proc. wzwyż, aż do całkowitego pozbawienia niesłusznie przyznanego wsparcia.

Wśród beneficjentów PROW są sadownicy -  co sprawdza ARiMR w gospodarstwach sadowniczych? Jak wyglądają kontrole? Jakie dokumenty powinien posiadać sadownik korzystający z dopłat bezpośrednich, jakie musi ujawnić kontrolerom?

Zakres kontroli zawsze wynika z tego, z jakiego wsparcia korzysta beneficjent i jakich zobowiązań się podjął. Jeśli chodzi o gospodarstwa sadownicze, w ramach kontroli wzajemnej zgodności wymagane jest przedstawienie dokumentacji w kilku zakresach. Jeśli chodzi o normy dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, wymagane są odpowiednie pozwolenia wodnoprawne. W przypadku wymogów w zakresie bezpieczeństwa żywności, trzeba natomiast posiadać: dokumentację dotyczącą stosowania środków ochrony roślin, produktów biobójczych, a także zabiegów wykonywanych przy ich użyciu; aktualne zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin i o sprawności sprzętu do przeprowadzania zabiegów. Oprócz tego – w przypadku wprowadzania na rynek żywności pochodzenia roślinnego – należy dysponować ewidencją sprzedaży, kopiami faktur, rachunków, dowodów dostaw.