Rosja inwestuje w produkcję sadowniczą/ fot. shutterstock

Rosja inwestuje w produkcję sadowniczą. W sezonie 2020 wyprodukowała około 900 tys. ton owoców (dane WAPA wskazują na 920 tys. ton). O tym, jak rozwija się produkcja jabłek w Rosji, szkółkarstwo i przechowalnictwo informował Krzysztof Woźniak, podczas internetowego szkolenia firmy AgroFresh.

Sady owocowe w Rosji zajmują powierzchnię około 214 tys. ha, w tym jabłonie ok. 197 tys. ha (sady jabłoniowe w znaczeniu europejskim 140 tys. ha). Kraj Krasnodarski i Stawropolski Kraj dostarcza około 35 proc. całkowitej produkcji jabłek (300-350 tys. ton). W ubiegłym sezonie duże straty w tych regionach spowodowały przymrozki i grad, dlatego też całkowity plon jabłek był mniejszy o ok 50 proc. Sadownictwo rozwija się także w republikach Karaczajo-czerkiesja, Kabardyno Bałkaria, Osetia Północna, Czeczenia – ok 28 proc. krajowej produkcji (250 tys. ton). Niektóre ze źródeł wskazywały wielkość ubiegłorocznych zbiorów na 400 tys. ton, ponieważ nie było większych strat związanych z przymrozkami.

W rejonie Tambowskim (Tambow, Michurinsk, Lipiecki) rocznie produkuje się około 150 tys. ton jabłek (ok. 20 proc. całkowitej produkcji Rosji). Natomiast w obwodach Rostowskim – 40 tys. ton i Biełgorodzkim ok 15 tys. ton. Na Krymie z kolei produkuje się ok 30 tys. ton jabłek. Nowe sady powstają także w Obwodzie Kaliningradzkim.

W Rosji największą grupę stanowią sady o powierzchni 100 -500 ha (około 50 proc.). Sady poniżej 100 ha, w tym sady przydomowe do dziś odgrywają dość ważną rolę w krajowej produkcji. Przyjmuje się, że blisko 70 tys. ton jabłek pochodzi z sadów przydomowych, a ich sprzedaż odbywa się na lokalnych targowiskach, czy na poboczach dróg. W grupie powyżej 500-1000 ha znajduje się 20 proc sadów.

Kto zakłada sady? Około 50 proc. sadów należy do prywatnych przedsiębiorców, firm, czołowych polityków, którzy zatrudniają dyrektorów – specjalistów z Europy do zarządzania gospodarstwem. Produkcja odbywa się w nowoczesny sposób, można powiedzieć, że na wzór europejskich sadów z systemami nawadniającymi i ochroną przeciwgradową. Uzyskuje się także dosyć dobry plon z hektara, w sadach intensywnych ok 30-35 ton.

Drugą grupę (ok 30 proc.) stanowią gospodarstwa w których zazwyczaj byli dyrektorzy, lub inne osoby stały się właścicielami sadów i zarządzają nim na miejscu. Z pomocą dofinansowania ze strony państwa nastąpił rozwój produkcji, m.in. nowe nasadzenia, budowa chłodni, karczowanie starych drzew. 20 proc. sadów jest ciągle w rękach państwowych i działa na zasadzie Kołchozów z areałem od kilkuset ha. W tych gospodarstwach nie ma nowoczesnych technologii produkcji, często wykorzystuje się własnej produkcji skrzyniopalety czy wywrotnice. W strukturze nasadzeń znajduje się ok 20-25 odmian z czego połowę stanowią rosyjskie odmiany.

W sadach nowoczesnych sadzi się odmiany światowe

Rosyjscy sadownicy najczęściej uprawiają odmiany, tj. Idared (20 proc. struktury nasadzeń), Reneta Simirenko (15 proc.), Jonagoldy (15 proc.), Granny Smith (10 proc.), Golden Delicious (10 proc.), Gala (7 proc.) oraz inne z grupy Red Delicious, Ligol, Szampion, Jonatan, Liberty, Florina, Starkrimson, Spartan. Dość spory udział w produkcji stanowią odmiany rosyjskie. Ciekawostką jest Antonówka uprawiana jako owoc deserowy. W Rosji dość duży procent stanowią odmiany letnie jak Early Geneva.

Główne problemy w produkcji jabłek

Wysokie koszty produkcji stanowią barierę w rozwoju sadownictwa w Rosji. Po dewaluacji rubla wszystkie importowane środki ochrony roślin, linie do sortowania, części zamienne, platformy sadownicze stały się droższe, co pociąga za sobą konieczność np. zaprzestania kontynuacji ochrony w kwaterach bez satysfakcjonującego plonu.

W Rosji raczej nie przerzedza się zawiązków, dlatego w większości sadów nawet tych intensywnych występuje przemienne owocowanie.

Sadownicy zmagają się także z nieprzewidywalna pogodą. Straty w produkcji wynikają z powodu przymrozków wiosennych, opadów gradu latem. W niektórych rejonach prace polowe utrudnia błotnista gleba. W Rosji nie ma ubezpieczeń do strat w trakcie produkcji. Gorące wiatry powodują przedwczesne opadanie owoców. W wielu regionach jabłka zbiera się we wcześniejszym terminie, co wiąże się z problemami z wybarwieniem.

Przechowalnictwo jabłek w Rosji

Rosjanie dysponują bazą przechowalniczą na 500 tys. ton jabłek. Około 250-280 tys. ton przechowuje się do 1 stycznia. Obecnie w rosyjskich chłodniach jest ok 100 tys. ton jabłek, czyli 50 proc. więcej niż w roku ubiegłym. W Rosji przechowalnictwo nie jest rozwinięte na dużą skalę. Ponad 80 proc. stanowią chłodnie zwykłe bez modyfikowanej atmosfery, jedynie 10-15 proc. to chłodnie KA, z czego część nie funkcjonuje, ponieważ brakuje personelu do ich obsługi.

Produkcja materiału szkółkarskiego

W Rosji rozwija się produkcja drzewek owocowych. Firma Sady Stawropola powstała 6 lat temu i obecnie posiada 1 000 ha szkółek. W ciągu kolejnych 5 lat zamierza zwiększyć powierzchnię upraw do 4 000 ha, by stać się największą szkółką w Rosji. Inni producenci materiału szkółkarskiego również dążą do powiększenia produkcji. Obecnie powierzchnia szkółek rosyjskich stanowi około 12 000 ha.

W przeciągu ostatnich 10 lat do Rosji najwięcej drzewek trafiało z Europy –z Włoch, Holandii, również z Węgier i Polski. W 2018 r. importowano 6,5 mln drzewek (co najmniej 60 proc. z UE).

W Rosji corocznie przybywa kilka tys. ha nowych sadów. Krasnodar sadzi 500-800 ha sadów jabłoniowych rocznie, Kabardyno-Bałkaria 800-1000 ha. W 2021 r. Kraj Krasnodarski zamierza wysadzić 1750 ha nowych sadów.

Zmiany w eksporcie jabłek do Rosji

Po wprowadzeniu embarga na jabłka z Unii Europejskiej w 2014, znaczenie w eksporcie zyskała Mołdawia (obecnie największy dostawca jabłek do Rosji) oraz Serbia. Dość duża podaż jabłek pochodzi z Azerbejdżanu czy z Turcji. W sezonie 2020/21 spodziewany jest także wzrost eksportu jabłek Iranu i Gruzji. W przypadku importu z dalekich krajów, np. Chile czy Argentyny następuje spadek dostaw, gdyż jabłka z tych krajów stają się dla Rosjan zbyt drogie.

Rząd Federacji Rosyjskiej zmierza do przyspieszenia rozwoju krajowej produkcji owoców, w związku z tym zatwierdził projekt mający na celu, m.in. poszerzenie oferty sprzętu oferowanego w ramach leasingu ulgowego, usprawnienie ram prawnych wsparcia państwa dla ubezpieczeń upraw, zwiększenie dopłat do sadzenia plantacji jagodowych, skrócenia czasu rejestracji nowych odmian, tworzenie centrów do testowania rosyjskich i światowych nowości oraz kształcenie kadry specjalistów/ doradców w dziedzinie ogrodnictwa.

Środki do produkcji ogrodniczej - sprawdź oferty na gieldarolna.pl.