Jakie są największe wyzwania w uprawie borówki amerykańskiej w Polsce? Czy są to choroby, czy coraz większa liczba nasadzeń?

Opłacalność uprawy borówki wysokiej 

Wyzwań jest bardzo dużo i tak naprawdę nie zmieniają się one od lat. Największym wyzwaniem jest dbałość o wysoką jakość owoców. Od niej zależy sukces finansowy. Należy pamiętać że w produkcji owoców, w tym borówki wysokiej, zawsze najsłabsze ogniwo decyduje o sukcesie lub porażce plantatora. A co jest najsłabszym ogniwem zależy od indywidualnych czynników występujących na plantacji – począwszy od złego stanowiska co powoduje zwiększone zagrożenie ze strony szkodników, chorób, przymrozków itp. poprzez złe nawożenie, cięcie czy brak siły roboczej. Bardzo często jednak najsłabszym ogniwem jest brak wiedzy plantatora. Brak szybkiej identyfikacji zagrożeń, np. muszki plamoskrzydłej przyczynia się do spóźnionej reakcji i utraty jakości owoców a nawet znacznej części plonu. Szczególnie widoczne jest to wśród nowych producentów, którzy zapatrzeni w sukces „sąsiadów”, opierają się tylko na podstawowej wiedzy o uprawie borówki wysokiej i zakładają plantacje w nie trafionej lokalizacji. Takie plantacje stanowią duży problem dla doświadczonych producentów. Często jakość owoców pochodzących z nowych plantacji nie zadawala odbiorcy, co przekłada się na obniżenie ceny uzyskiwanej za owoce. Takie postepowanie generuje problem ogólnokrajowy, obniżając cenę owoców dla wszystkich plantatorów w Polsce.

Podstawowe zasady prowadzenia plantacji borówek

Jakie choroby borówki są największym zagrożeniem dla plantacji, jak najskuteczniej chronić plantacje?

Jeszcze kilkanaście lat temu panowała opinia, że borówkę wysoką można uprawić „eko” bez większych problemów ze względu na niską szkodliwość chorób występujących w Polsce a infekujących tę roślinę. Intensyfikacja nasadzeń, wielkohektarowe plantacje zmieniły uwarunkowania produkcji. Aktualnie nie wyobrażamy sobie produkcji jagód bez podstawowych zabiegów przeciw szarej pleśni w okresie kwitnienia. Zagrożenie ze strony patogenów wzrasta wraz z wielkością plantacji, ale i brakiem wiedzy producenta.

Podstawowe zasady produkcji – racjonalne nawożenie, właściwe formowanie krzewów, dbałość o owoce – nie opóźnianie zbioru, nie pozostawianie słabej jakości owoców na krzewach itp. metody dość skutecznie ograniczają rozpowszechnianie chorób na plantacji. Oczywiście trudno obejść się bez ŚOR. Stosując ochronę chemiczną należy pamiętać o racjonalnych zasadach których celem jest ograniczenie pozostałości ŚOR w owocach. Dobrze prowadzona plantacja w sprzyjających warunkach pogodowych może zminimalizować zagrożenie ze strony patogenów stosując klika zabiegów ŚOR w okresie kwitnienia. Jak co roku szara pleśń i antraknoza owoców borówki są najczęściej diagnozowane. Lokalnie pojawiają się inne choroby powodowane przez patogeny czy wirusy. Szczególnie te drugie są niebezpieczne, gdyż walka z nimi opiera się na usuwaniu zainfekowanych roślin z plantacji.

Cięcie i nawożenie borówki wysokiej

Jakie zabiegi agrotechniczne obowiązują plantatora borówki? Jak ciąć krzewy, czym i jak je nawozić?

Właściwie prowadzona plantacja jest jak dobrze działająca maszyna. Każdy zabieg musi być przemyślany i oparty na wiedzy producenta, gdyż wpływa na różne procesy fizjologiczne rośliny. Cięcie roślin sprowadza się do właściwego ich formowania (w celu doświetlenia i rozluźnienia korony – łatwa penetracja ŚOR), zabiegów fitosanitarnych (usuwania uszkodzonych i porażonych przez choroby pędów) oraz odmłodzenia roślin (usuwanie pozbawionych pąków kwiatowych starszych pędów, poprawa owocowania). Zabieg ten wykonujemy corocznie a usunięte pędy możemy rozdrobnić lub powinniśmy wywieźć z plantacji jeśli zagrożenie ze strony patogenów było wysokie w roku poprzednim.

Racjonalne nawożenie polega znów na właściwy odżywieniu roślin – dostarczamy ani za mało ani za dużo składników mineralnych i we właściwym okresie rozwoju krzewów. Nie możemy nawozić „na zapas”. Wspomniana wcześniej ochrona roślin jest związana występowaniem zagrożeń i ich poprawną identyfikacją. Stopień infekcji uwarunkowany jest od różnych determinantów ale niewłaściwie formowane i przenawożone krzewy są bardziej atrakcyjne i częściej atakowane przez patogeny czy szkodniki. W okresach suszy konieczne jest nawadnianie roślin, ale w tym okresie nawozy dostarczone metodą posypowa nie rozpuszczą się i będą niedostępne dla roślin. Wymusza to konieczność stosowania fertygacji, która znów modyfikuje tempo rozprzestrzeniania się systemu korzeniowego – skupia się on wokół kroplowników zamiast penetrować większą powierzchnię gleby. Każda decyzja wpływa na kolejną, modyfikując nasze prace i stale zmuszając plantatora do poszukiwania rozwiązań i pogłębiania wiedzy.

Borówki konwencjonalne a ekologiczne

Jaki typ produkcji jest bardziej opłacalny dla producenta borówki - konwencjonalny czy ekologiczny? Czy lepiej zbierać borówkę ręcznie czy kombajnem?

Najbardziej opłacalny typ produkcji jest ten który przynosi zysk. Nie ma jednej odpowiedzi na tak zadane pytanie. Zdecydowanie lepsza jakość owoców uzyskamy produkując owoce w sposób konwencjonalny – będą atrakcyjniejsze pod względem wyglądu, wielkości a plonowanie z reguły jest wyższe z takich upraw. Jednak nie oznacza to porażki produkcji ‘eko’. Aktualnie bardzo dynamicznie rozwija się wśród konsumentów trend proekologiczny. Poszukiwane są owoce bez pozostałości ŚOR czy innych związków chemicznych. Często konsumenci są skłonni zapłacić wyższą cenę za takie owoce, choć nie zawsze, ponieważ ich jakość zewnętrzna często jest niższa od tradycyjnie oferowanych owoców. Ale dynamiczny wzrost liczby plantacji w Polsce i na świecie a zarazem wzrost podaży owoców na rynku prowadzi do obniżenia ceny, a niekiedy może nawet uniemożliwić sprzedaż jagód z konwencjonalnych upraw. W tym kontekście owoce ‘eko’ maja przewagę, gdyż popyt na tego typu produkt wciąż rośnie i przewyższa podaż. I tu swoja szansę powinni upatrywać mniejsi producenci. Należy pamiętać, że produkcja ekologiczna wymaga od plantatora bardzo dużej wiedzy i znajomość uprawy borówki wysokiej.

W ostatnich latach mamy ograniczane możliwości zatrudniania siły roboczej niezbędnej na plantacjach borówki wysokiej. Możemy się spodziewać, że problem siły roboczej będzie coraz bardziej istotny, stąd poszukiwania metod kombajnowego zbioru owoców. Dotychczasowe sukcesy mechanizacji wskazują, że kombajnowy zbiór jest opłacalny, jednak determinuje on sposób postępowania z owocami. Dotychczas uprawiane tradycyjne odmiany borówki wysokiej raczej nie są odpowiednie do zbioru kombajnowego i długiego przechowywania. Owoce zebrane kombajnem powinny dość sprawnie trafiać na rynek docelowy. Jednak nowe odmiany o zdecydowanie wyższej twardości i trwałości owoców mogą zapewne być zbierane kombajnem. W USA gdzie kombajnowy zbiór jest powszechny znaczna część owoców tak zebranych trafia na przemysł. U nas ten dział produkcji dopiero raczkuje, ale w miarę jego rozwoju, kombajnowy zbiór owoców będzie jedynym ekonomicznie uzasadnionym rozwiązaniem.

Dziękuję za rozmowę!

Środki produkcji na GieldaRolna.pl!