: Wertykalne farmy specjalizują się w uprawie niektórych gatunków warzyw i owoców ale również ziół, grzybów i kwiatów. / fot. firmowe

Rolnictwo pionowe (farmy wertykalne) to rodzaj produkcji rolnej w którym rośliny są uprawiane w zamkniętych pomieszczeniach z regulowanym klimatem, oświetleniem i systemem odżywiania i umieszczone jedna nad drugą, a nie wysiewane (wysadzane) w poziomych rzędach jak to ma miejsce w tradycyjnych systemach rolniczych. Jakie są zalety i wady farm wertykalnych?

W pierwszej części artykuły dotyczącego farm wertykalnych przedstawiliśmy Państwu informacje dotyczące farm wertykalnych. Zobacz: Farmy wertykalne - alternatywny sposób uprawy. Czy się opłaca?

Jakie są zalety i wady tego typu produkcji przedstawimy w artykule poniżej. 

Rolnictwo 4.0 w wertykalnych farmach

Wertykalne farmy podobnie jak obiekty szklarniowe mogą być w dużym stopniu czy nawet prawie w pełni zautomatyzowane. Dotyczy to wielkopowierzchniowych farm realizujących produkcję na dużą skalę. W obiektach tych zastosowanie znajdują cyfrowe technologie wpisujące się w koncepcję Rolnictwo 4.0. Wśród nich systemy monitorujące warunki klimatyczne, jakość wody, stan rozwojowy roślin oraz zużycie energii, które poprzez Internet Rzeczy mogą być podpięte do specjalnej platformy znajdującej się w chmurze obliczeniowej.

Aplikacje w chmurze następnie pobierają te dane i wizualizują te informacje, które są najbardziej istotne i przydatne dla specjalistów zajmujących się uprawą roślin.

Automatyzacja na farmach wertykalnych. Co to daje?

Technologie 4.0 pozwalają także automatyzować szereg procesów zachodzących w wertykalnych farmach. W dużych obiektach tego typu jest też miejsce dla robotów, które np. mogą umieszczać rozsady w specjalnych szynach przeznaczonych dla rośnięcia roślin.

W uprawie pionowej wyeliminowano światło słoneczne na rzecz sztucznego o regulowanej intensywności. / fot. firmowe

 Cyfrowe technologie zastosowane w uprawie pionowej zwiększają także przejrzystość produkcji i identyfikowalność płodów rolnych jak również mają na celu zdobycie zaufania konsumentów i przekonania że ich żywność z farm wertykalnych rzeczywiście spełnia ich oczekiwania.

Zalety i wady wertykalnych farm

Oszczędność miejsca oraz duża wydajność produkcji ze stosunkowo niewielkiej powierzchni to podstawowa zaleta upraw pionowych. Ze względu na sztucznie utrzymywane warunki klimatyczne uprawa warzyw i owoców może odbywać się cały rok co zapewnia ciągłość dostaw. Ponadto wiele farm nie stosuje pestycydów i nawozów sztucznych. Pionowe uprawy cechuje stosunkowo nieduże zużycie wody (o 90-95% niższe niż w przypadku klasycznych gospodarstw), która może być jeszcze odzyskiwana.

Kolejną z zalet farm wertykalnych jest to że stają się one producentem żywności dla lokalnego rynku. Dzięki temu transport  warzyw i owoców do konsumenta jest krótszy, szybszy a tym samym tańszy. W wyniku tego redukuje się łańcuchy dostaw, które w niektórych przypadkach mogą być nawet długie i kosztowne.

Na niektórych fermach pracowników obowiązują stroje ochronne. / fot. firmowe

Czego nie można uprawiać na farmach wertykalnych?

Jednakże nie wszystkie rośliny mogą być uprawiane w farmach wertykalnych.  Do uprawy pionowej nadają się warzywa i owoce o krótkim okresie wegetacji, przeznaczone do szybkiego spożycia jak np. sałata czy truskawki. Roślin bulwiastych (np. ziemniak, burak cukrowy), zbóż i kukurydze przynajmniej na obecne czasy nie zobaczymy w uprawie pionowej.

Zamknięty system pionowej farmy w dużym stopniu gwarantuje, że nie dostaną się tam szkodniki, ale również i owady zapylające co prowadzi do problemu zapylania. Stąd też na farmie pionowej, zapylanie musi być przeprowadzane ręcznie.

Innym problemem związanym z rolnictwem wertykalnym jest jego duża zależność od technologii. Awaria systemu nawadniającego lub elektryczności może spowodować ogromne szkody w roślinach.

Farmy wertykalne. Jakie są koszty?

Znaczną barierą w rozwoju pionowych farm są koszty ich utrzymania a zwłaszcza koszty energii elektrycznej potrzebnej do oświetlania roślin. Znaczne też mogą być koszty budowy i wyposażenia takich farm.

Praca w dużych fermach wertykalnych może być zrobotyzowana. / fot. firmowe

Czy farmy wertykalne wkrótce zastąpią tradycyjne gospodarstwa? Uwzględniając zalety i wady farm wertykalnych jak na razie należy traktować je jako uzupełnienie w uprawie pewnych gatunków warzyw i owoców.

Przyszłość wertykalnych farm

Oczekuje się, że globalny rynek rolnictwa pionowego na świecie wzrośnie z 5,04 mld USD w 2022 r. do 11,58 mld USD w 2026 r. przy łącznym rocznym tempie wzrostu wartości tego rynku wynoszącym 19,72%. Natomiast w 2030 r. wartość tego rynku ma osiągnąć poziom nawet 30 mld USD. Oczekuje się, że większość swoich przychodów z rynku rolnictwa pionowego przypadnie na Chiny, Japonię, Koreę i Indie.

Sprzyjać temu ma znaczny przyrost ludności miejskiej jak i zwiększenie popytu na żywność.

Wielkość europejskiego rynku rolnictwa pionowego została wyceniona w 2020 r. na 10,38 mld USD. W opinii ekspertów wartość ta w latach 2022–2028 będzie rosnąć w łącznym rocznym tempie wynoszącym około 10,4%.