Na skutek drożejących pestycydów jak i w wyniku regulacji unijnych coraz bardziej popularnym sposobem usuwania chwastów w uprawach będzie zastosowanie pielników. / fot. firmowe, Eincbok

Mechaniczne metody zwalczania chwastów do całkiem niedawna dominowały jedynie w gospodarstwach ekologicznych. Jednakże zatwierdzone i obowiązujące na terenie Unii Europejskiej regulacje prawne obligujące rolników do ograniczenia do 2030 r. o 50 proc. stosowania pestycydów chemicznych i związanego z nimi ryzyka, a przede wszystkim drożejące pestycydy oraz zmniejszająca się liczba dostępnych do użycia herbicydów przyczyniły się do tego że maszynami do mechanicznego usuwania chwastów zaczynają interesować się rolnicy realizujący konwencjonalną produkcję rolną.

Jednocześnie poszerza się oferta rynkowa tych maszyn dzięki czemu wdrażanie w gospodarstwach mechanicznego usuwania chwastów staje się łatwiejsze.

Alternatywa dla chemicznej ochrony roślin

Usuwanie chwastów za pomocą herbicydów jest popularnym zabiegiem ze względu na wydajność oraz skuteczność. W przypadku chemicznej ochrony roślin istnieje potencjalne zagrożenie pozostałościami substancji aktywnych dla naturalnego środowiska i produktów żywnościowych. Problem jest też uodpornianie się chwastów na substancje aktywne herbicydów. Te dwa czynniki przyczyniły się do tego że na poziomie unijnym wprowadzono regulacje dotyczące ograniczenia stosowania pestycydów w tym herbicydów jak również wdrażania praktyk zintegrowanej produkcji rolnej. W ramach tych praktyk pierwszeństwo mają niechemiczne metody usuwania chwastów. W sytuacjach kiedy metody te okażą się niewystarczające, wówczas można zastosować metodę chemiczną.

Jednakże w tym przypadku zalecany będzie oprysk lokalny w którym pestycydy aplikowane są tylko tam  gdzie występuje zagrożenie. Stosowanie oprysku lokalnego staje się możliwe dzięki wyposażeniu opryskiwaczy w układy elektroniczne zintegrowane z nawigacją GPS oraz systemy wizyjne ze sztuczną inteligencją umożliwiające rozpoznawanie chwastów.  Jak wynika z niektórych szacunków połączenie zabiegów opryskiwania herbicydami z całopowierzchniowym pieleniem plantacji pozwala na ograniczenie zużycia środków chemicznych o 40 do 50%.

W zaawansowanych wersjach pielniki są prowadzone za pomocą nawigacji GPS i systemów wizyjnych / fot. firmowe, John Deere

Mechaniczne usuwanie chwastów 

Mechaniczne usuwanie chwastów ma szczególne znaczenie w przypadku roślin uprawianych w rzędach do których należy wiele gatunków warzyw jak również kukurydza, buraki cukrowe czy nawet rzepak. Oprócz niszczenia chwastów i redukcji zużycia herbicydów pielęgnacja mechaniczna ma jeszcze inne zalety. Jedną z nich jest niszczenie skorupy powierzchniowej gleby. Spulchniona warstwa gleby w międzyrzędziach zapobiega szybkiemu odpływowi wód powierzchniowych (poprzez otwarcie gleby jej zdolność wchłaniania wody znacznie się zwiększa) i zmniejsza ryzyko erozji.  Dzięki pielęgnacji mechanicznej przerywane są kanały kapilarne, co ogranicza odparowanie wody gruntowej. Uprawiana gleba nagrzewa się szybciej i w ten sposób sprzyja rozwojowi młodych roślin jarych. Ponadto poprawia się również aktywność biologiczna w glebie.

Pielniki pojawiają się również w ofercie producentów znanych z innego rodzaju sprzętu. / fot. J. Skudlarski

Mechaniczne usuwanie chwastów. Jakie maszyny są na rynku?

Zależnie od gatunku roślin i technologii uprawy w zabiegach mechanicznego zwalczania chwastów stosuje się pielniki i obsypniki różnego typu. Najczęściej są to bierne narzędzia z redliczkami czy zębami sprężystymi. W pielęgnacji mechanicznej zastosowanie znajdują również glebogryzarki pracujące międzyrzędowo.

Większość maszyn do pielęgnacji mechanicznej nie usuwa chwastów pomiędzy roślinami w rzędzie. Na rynku również w Polsce dostępne są maszyny z elementami roboczymi pracującymi w rzędzie, które nie tylko usuwają chwasty ale i spulchniają glebę. 

Nawożenie podczas odchwaszczania 

Podczas odchwaszczania można stosować nawozy płynne lub stałe, poprawiając w ten sposób ogólny stan upraw. Aplikacja nawozu podczas pielenia roślin zyskuje na znaczeniu wraz z rosnącymi cenami nawozów mineralnych. Stąd też niektórzy producentów pielników oferują do nich podsiewacze do nawozów. W systemie podsiewania producenci stosują zbiorniki na nawozy (metalowe lub z tworzywa sztucznego) o różnej pojemności (jednolite o pojemności do 1000 l lub dzielone), które są nabudowywane na ramę pielnika. Takie rozwiązania dostępne są w ofercie firm Ad-Rol, Bednar, Maschio Gaspardo, Monosem, Özdöken, Sfoggia, Solan.

Niektóre modele pielników mogą być wyposażone w systemy podsiewu nawozów mineralnych. / fot. firmowe, Bomet

Na ramie pielnika może być zainstalowany również zbiornik na nawozy płynne lub opryskiwacz rzędowy. W przypadku zastosowania pielnika z opryskiwaczem pasowym zmniejszenie zużycia herbicydów może wynosić 50-66%.

Wkrótce kolejna część artykułu o pielnikach biernych stosowanych w międzyrzędziach oraz inteligentnych maszynach pielących.