PIORiN: Nowe zagrożenia fitosanitarne dla Polski/ fot.shutterstock.com

PIORiN poinformowała o nowych zagrożeniach fitosanitarnych dla Polski. Wśród zagrożonych upraw są ziemniaki, bataty i winorośla.

W Europie rozprzestrzenia się Grapevine red globe virus znany tylko jako patogen winorośli (Vitis vinifera).  Wirus ten występuje w Azji (Chiny, Iran, Japonia), Ameryce (USA, Brazylia), a spośród krajów europejskich w Czechach, Hiszpanii, Francji, Niemczech, Słowenii, na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii. Wirus może występować w postaci bezobjawowej. Alternatywnie, na zainfekowanych przez niego roślinach mogą pojawiać się czerwone przebarwienia, plamy i cętkowatość na liściach. Na roślinach zasiedlonych przez Grapevine red globe virus często współwystępują inne wirusy.

Rośliny pochodzące z krajów trzecich, zwłaszcza nieeuropejskich, przewożone w bagażach pasażerów mogą być porażone przez organizmy szkodliwe, a tym samym stwarzać zagrożenie fitosanitarne dla upraw na terytorium Europy. Nie wolno wwozić do Unii Europejskiej roślin, owoców (oprócz bananów, orzechów kokosowych, daktyli, ananasów i durianów), warzyw, kwiatów i nasion bez świadectwa fitosanitarnego. W latach 2016-2021 w regionie Kampania we Włoszech stwierdzono w bagażach pasażerów linii lotniczych różne części roślin, owoce, korę, suszone liście. W 41% przypadków w przewożonych owocach stwierdzono różne gatunki szkodników.

Nowe zagrożenie dla upraw ziemniaka

Fusarium brachygibbosum jest polifagicznym grzybem porażającym różne gatunki roślin zielnych i zdrewniałych. Patogen jest notowany w Azji (Arabia Saudyjska, Chiny, Indie, Iran, Irak, Katar, Malezja), Afryce (Algieria, Maroko, RPA, Tunezja), Ameryce (Meksyk, USA) i Australii. Spośród krajów europejskich był on notowany w Azerbejdżanie, Turcji i we Włoszech. We Włoszech patogen został stwierdzony w glebie, osadach z dna morskiego, a ponadto w nasionach komosy ryżowej i pszenicy durum, a następnie w 2022 r. po raz pierwszy wykryto go w ziemniakach. Na ziemniakach grzyb może wywoływać suchą zgniliznę bulw, która może doprowadzić do ich obumierania i mumifikacji. Kategoryzacja grzyba przeprowadzona przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) pozwoliła uznać go za agrofaga, który może zadomowić się na terytorium Unii i stwarzającego potencjalne zagrożenie fitosanitarne w Unii Europejskiej.

Bataty (Ipomoea batatas) których bulwy znane są jako słodkie ziemniaki, zdobywają coraz większe uznanie w krajach europejskich. W Polsce z uwagi na ograniczone możliwości przezimowania bataty spotyka się tylko w uprawach amatorskich, np. w tunelach foliowych. Jednym z patogenów batata jest wirus chlorotycznej karłowatości batata (Sweet potato chlorotic stunt virus), który w krajach Unii Europejskiej podlega obowiązkowi zwalczania. Patogen występuje w Ameryce (Kostaryka, USA, kilka krajów Ameryki Południowej), Afryce i południowej części Azji. W Europie gatunek ten został po raz pierwszy stwierdzony w 2002 r. w Hiszpanii, a w 2020 r. w Portugalii. W styczniu 2022 r. został on wykryty na Węgrzech, we wrześniu 2022 r. w Holandii, a październiku 2022 r. w próbce roślin batata pochodzących z Portugalii, uprawianych w Belgii. W innych rejonach Belgii zasadzono rośliny batata pochodzące z tej samej partii, co zainfekowany materiał. Przeprowadzone badania wykazały obecność wirusa chlorotycznej karłowatości batata na wspomnianych roślinach, we wszystkich miejscach ich uprawy.

Pełny tekst raportu znajduje się na stronie http://piorin.gov.pl/zdrowie-roslin/nowe-zagrozenia/